Zoals een huismeester uit zijn voorraadkamer nieuwe en oude dingen tevoorschijn haalt, zo ontdekt elke generatie lezers weer nieuwe actuele inzichten in de Bijbel. De oude woorden in dit unieke Boek spreken de mensheid al duizenden jaren aan en blijken telkens weer verrassend relevant voor elke generatie. Dat vind ik dan ook één van de mooiste aspecten van de Bijbel: nooit is alles door of over de Bijbel gezegd, we blijven telkens nieuwe rijkdom in dit Woord vinden.
De Jong en Hoogerwerf halen uit de voorraadkast van de Bijbel nieuwe dingen tevoorschijn en zetten oude dingen in een nieuw en relevant licht. Thrillers of detectives (genres die ik graag lees) worden in recensies wel ‘page turners’ of ‘unputdownable’ genoemd, wanneer ze je zo grijpen dat je het boek niet kunt of wilt wegleggen. Deze ervaring had ik met Hemels Groen ook: ik wilde niet stoppen met lezen! Terugkijkend werd deze ‘ik kan niet stoppen’-ervaring door de volgende aspecten veroorzaakt en hoop ik dat deze ervaring door iedereen herkend wordt:
- De auteurs overtuigen, doordat zij de Bijbel niet ‘groen laten buikspreken’ over thema’s die volledig onbekend zijn aan de schrijvers destijds, zoals stikstofproblematiek, CO2 uitstoot of bio-industrie. Wat zij namelijk doen, is aantonen hoe de Bijbel uitnodigt om ons te spiegelen aan een ideaal dat beschreven wordt, een ideaal waarin de boodschap van God appelleert aan alle facetten van het leven, ook anno 2024.
- De auteurs laten verantwoorde exegese zien van teksten die iets over dat ideaal zeggen. Zo blijkt bijvoorbeeld uit de studie van het scheppingsverhaal, hoe de sabbat een centrale rol speelt in Gen.1:1-2:4 en hoe dat perspectief het heersen van de mens(heid) kleurt en concretiseert. Ik heb bijzonder gesmuld van de exegetische verkenning van ‘de wijngaard van Nabot’ (hfst.3), waarbij de auteurs laten zien hoe dit verhaal – met hulp van blootleggen van allerlei details in de tekst – onze kijk op het land en het leven kan (of wil?) beïnvloeden.
- In hfst.7 ‘Jezus en de mammon’ vond ik de bespreking van Jezus’ oproep om God te dienen en niet de mammon zeer relevant en tegelijk Bijbelgetrouw verwoord. De gevaren van rijkdom, waarvoor Jezus waarschuwt, worden door de auteurs dichtbij gebracht. Wie je dient, God of de mammon, raakt heel direct allerlei aspecten van ons leven, omdat ‘wij in het Westen, vergeleken met mensen in andere delen van de wereld, per definitie tot de allerrijksten behoren’(p.240). Door hun bespreking schuurt Jezus’ radicaliteit, waarmee Hij ons Gods ideaal voorhoudt, opnieuw, want ‘[r]ijken staan aan de verkeerde kant’ (pag. 225).
- Zonder belerend te zijn, wijzen de auteurs aan het eind van elk hoofdstuk naar een weg om het gelezene in eigen leven en gemeenschap toe te passen en door te voeren. Dit wordt vaak breed verwoord en zou soms wat concreter en appellerender kunnen. Anderzijds, het is juist goed om bij een divers publiek, deze taak aan elk van de lezers te laten. Achterin het boek staan vragen die willen helpen om dit elke dag weer te concretiseren: hoe laat ik mij aanspreken en veranderen door God, Die ook daarvoor de Bijbel heeft gegeven. Hoe leef ik met God het ideaal uit dat de Bijbel schetst? Hoe verhoud ik mij tot mijn Schepper, en daarnaast tot mijn medeschepsels en de rest van de schepping, vanuit de waarden van onze Schepper en Vader? De auteurs laten zien dat de Bijbel echt wat te zeggen heeft over onze tijd en onze levens.
Sam Janse schrijft in zijn aanbeveling in het boek: ‘Wie over Bijbel en duurzaamheid wil spreken, preken of schrijven kan niet om deze studie heen.’ Ik voeg daar aan toe: wie als christen graag het goede leven in Gods nabijheid wil leven, kijkt dagelijks in de spiegel van Gods Woord, waarbij het boek van De Jong en Hoogerwerf een goede gids is.
Matthijs de Jong en Cor Hoogerwerf. Hemels Groen. Nieuw licht op duurzaamheid als Bijbels thema.
Haarlem/Antwerpen: Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap. 2024. 326 pagina’s. €24,95.
